W ciągu ostatnich lat w zastraszającym tempie wzrosła liczba dzieci, u których stwierdzono nadpobudliwość psychoruchową (ADHD). Jest to jedno z najczęstszych zaburzeń psychicznych wśród dzieci.

Odsetek dzieci chorujących na ADHD mieści się od 3 do nawet 8 % na całym świecie. Głównymi objawami są: nadaktywność, impulsywność oraz zmniejszenie uwagi i koncentracji.

Przyczyny występowania zaburzeń koncentracji, uwagi czy nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) są nadal niejasne. Należą do nich między innymi: trudna sytuacja rodzinna, brak ustalonych norm i zasad, utrata bliskiej osoby czy alkoholizm. Należy jednak pamiętać, że również dieta i sposób odżywienia wpływa na jego funkcjonowanie i już od najmłodszych lat życia ma znaczący wpływ na prawidłowy rozwój młodego organizmu. Dotychczasowe badania analizujące związek między składnikami odżywczymi a występowaniem ADHD, nie były spójne. Z związku z brakiem określonych wytycznych, kontrowersyjne staje się stosowanie jakiejkolwiek diety czy zaleceń dietetycznych.

Stwierdzono, iż niezdrowe wzorce żywieniowe, których podstawą są produkty bogate w nasycone kwasy tłuszczowe oraz niewielka lub znikoma ilości spożywanych warzyw i owoców, są związane występowaniem ADHD. Prawdopodobny mechanizm łączący występowanie ADHD z dietą to między innymi niedobór składników odżywczych takich jak: żelazo, magnez, cynk, kwasy tłuszczowe omega-3, które odgrywają ważną rolę w procesie rozwoju funkcji poznawczych i sprawności fizycznej.

Badanie przeprowadzone przez prof. Marię Izquierdo Pulido oraz dr José Ángel Alda dowiodło iż, stosowanie diety śródziemnomorskiej może zmniejszać ryzyko występowania zaburzeń koncentracji i uwagi u dzieci. Wyniki analizy opublikowano w bieżącym roku w czasopiśmie Pediatria.

W badaniu uczestniczyło 120 dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 16 roku życia. Z analizy wynika, iż nie ma związku przyczynowo-skutkowego między niezdrowymi nawykami żywieniowymi a występowaniem powyższych zaburzeń. Natomiast zdobyte informacje mogą być pomocne w ustaleniu strategii żywieniowej, której celem jest poprawienie jakości życia dzieci i ich rodzin.

Cenną wskazówką jest również to, że nie zostało udowodnione czy to właśnie zaburzenie, powoduje nadmierną chęć jedzenia „śmieciowego jedzenia” przez dzieci z powodu m.in. odczuwanej impulsywności, emocjonalnego rozchwiania czy może niezdrowa żywność wpływa na zwiększenie ryzyka wystąpienia tej dysfunkcji. Badacze sugerują, iż nadaktywność dzieci z powyższymi zaburzeniami, skłania je do jedzenia wysoko przetworzonych produktów, a z kolei one wpływają na zaostrzenie objawów.

W takim razie, co może być pomocne w terapii dzieci chorujących na ADHD?

Prawidłowo skomponowana dieta śródziemnomorska bogata w warzywa i owoce, zdrowe tłuszcze to zdrowa propozycja, która dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych w odpowiedniej proporcji. Autorzy badania nie stwierdzili, iż dieta ta może mieć działanie zapobiegające występowaniu ADHD, ale zwracają uwagę na to, by w codziennym jadłospisie zapewnić dzieciom zdrowe, naturalne produkty, dostarczające wszystkich niezbędnych składników potrzebnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju psychicznego, jak i fizycznego.

W dalszym ciągu potrzeba kolejnych badań, które odpowiedzą na pytania czy zmiana nawyków żywieniowych np. zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej, może wpłynąć na odwrócenie lub zminimalizowanie objawów ADHD. Ocena sposobu żywienia może przynieść cenne informacje o ewentualnych przyczynach występujących zaburzeń, a dzięki temu pomóc w ustaleniu indywidualnej terapii, obejmującej również wsparcie dietetyka.

Warto zastanowić się nad tym, jak wiele można osiągnąć wprowadzając zdrowe nawyki w codziennym trybie życia. Nie należy skupiać się wyłącznie na poprawie zachowania u dzieci, stosując wybraną, często restrykcyjną, strategię żywieniową, ale docenić pozytywny wpływ cennych składników odżywczych na stan zdrowia pociech.

Autor: Katarzyna Anna Żukowska, dietetyk AZP

Źródło: Alejandra Ríos-Hernández, José A. Alda, Andreu Farran-Codina, Estrella Ferreira-García, Maria Izquierdo-Pulido. The Mediterranean Diet and ADHD in Children and Adolescents. Pediatrics, 2017