Stewia rebaudiana Bertoni, częściej nazywana po prostu stewią, jest rośliną pochodzącą z Paragwaju, gdzie znana była od ponad 1000 lat jako naturalna substancja słodząca i lecznicza. Jednak stewię oraz jej słodkie właściwości po raz pierwszy w historii opisał szwajcarski botanik - Moises Santiago Bartoni w 1899 roku.

Kolejnym krokiem było wyekstrahowanie z liści tej rośliny substancji, które odpowiadają za jej słodki smak, dokonali tego dwaj francuscy chemicy w 1931 roku. Wyekstrahowane substancje znamy obecnie pod nazwą stewiozyd i rebaudiozyd, należą one do grupy glikozydów. W krajach Unii Europejskiej glikozydy stewiolowe zostały dopuszczone do stosowania w 2011 roku, zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1131/2011 z dnia 11 listopada 2011 roku. Dzięki temu dziś możemy dostać ją bez problemu w sklepach ze zdrową żywnością, jak i niemalże we wszystkich hipermarketach.

Dlaczego powinniśmy sięgać po stewię?

• Ma zero kalorii, dzięki czemu pomaga w procesie odchudzania, dla porównania 1 gram cukru białego (sacharozy) dostarcza 4 kcal, podobnie jak aspartam. Ksylitol, który jest polecany jako zdrowy zamiennik cukru, również jest źródłem kalorii, dokładnie 2,4 kcal w 1 gramie.

• Nie podnosi poziomu glukozy we krwi, przez co idealnie nadaje się dla diabetyków.

• W przeciwieństwie do cukru jej spożycie nie zwiększa ryzyka otyłości, próchnicy jak i schorzeń dieto zależnych.

• Związki zawarte w liściach stewii wykazują potencjalne działanie hipotensyjne oraz przeciwcukrzycowe.

• Ostatnio pojawiły się też doniesienia potwierdzające jej możliwe działanie spazmolityczne i przeciwdrobnoustrojowe, co wykorzystywane jest m.in. w zapobieganiu próchnicy.

• Wbrew panującej opinii, cena stewii jest porównywalna do cukru. Stewia jest około 300 razy słodsza od cukru, wiec analogicznie używa się jej w znacznie mniejszych ilościach. Pomimo wyższej ceny stewii za małe opakowanie realnie nie jest ona droższa od cukru. Przykładowo opakowanie 25 g takiego słodzika pozwala zastąpić około 7,5 kg cukru – jak zatem widać koszty są zbliżone.

• Jej zaletą jest również stabilność w szerokim zakresie pH i temperatury. Jest odporna na wysoką temperaturę (nawet do 200 C), zatem może być używana do pieczenia i gotowania podczas gdy np. aspartam w wysokich temperaturach ulega rozkładowi i nie powinien być wykorzystywany w produktach ogrzewanych do wyższych temperatur.

• Stewii nie trzeba kupować, można ją wyhodować u siebie na podwórku w gruncie (wysiew w połowie maja) lub w doniczce w domu i mieć świeży naturalny słodzik przez cały rok.

Liście, proszek czy płyn. Co wybrać?

Słodzik stewiolowy na sklepowych półkach dostępny jest w wielu postaciach:

• świeże lub wysuszone liście – idealnie nadają się do osłodzenia herbaty, a także kawy (wówczas należy umieścić je w koszyczku i wyjąć przed piciem), zawierają około 10% glikozydów.
• proszek, tabletki, kryształki, płyn - zawierają one ekstrakt z liści w postaci glikozydów stewiolowych, dlatego też są znacznie słodsze od liści, używa się więc ich mniej. Mogą to być czyste ekstrakty nawet do 100% glikozydów, jednak należy zwracać uwagę na substancje dodatkowe –wypełniające, często dodawane do glikozydów.

Na co zwrócić uwagę podczas kupowania stewii

Wybierając produkt należy czytać skład i patrzeć na kaloryczność. Najlepiej kupować czyste glikozydy stewiolowe, bez jakichkolwiek dodatków, które mogą znacząco podnosić energetyczność takiego słodzika. Producenci często mieszają glikozydy stewiolowe z wypełniaczem nadającym objętości, np. maltodekstryną lub dekstrozą. Maltodekstryna podnosi kaloryczność takiego słodzika (100 g maltodekstryny to aż 397 kcal) oraz ma wysoki indeks glikemiczny, dlatego nie mogą jej spożywać diabetycy. Dekstroza z kolei działa identycznie jak glukoza, więc stewii, która ją zawiera również nie polecamy.

Nośnikiem glikozydów może być również erytrytol (naturalna substancja słodząca), który z kolei nie podnosi kaloryczności słodzika, a dodatkowo niweluje gorzkawy posmak – taki słodzik polecamy.

Stewia zbyt gorzka? Jest na to rada.

W liściach stewii występuje kilka glikozydów, jednak dwa z nich mają największe znaczenie. Pierwszy to stewiozyd, który występuje w liściach w największej ilości. Ma dosyć specyficzny, gorzkawy smak. Drugi to rebaudiozyd A, jest najsłodszym z glikozydów stewiolowych i charakteryzuje się najlepszym smakiem. Dlatego też osoby, którym przeszkadza gorzkawy posmak stewii powinny wybierać słodzik składający się z czystego rebaudiozydu A, lub tak jak wcześniej pisaliśmy, sięgać po glikozydy stewiolowe połączone z erytrytolem.

Mamy nadzieję, iż udało nam się nieco przybliżyć Państwu stewię i jej właściwości. Zachęcamy do sięgnięcia po nią podczas przygotowywania zdrowych słodkości lub zamiast cukru do herbaty. Polecamy wszystkim korzystanie z tej roślinnej słodyczy, ponieważ nie tylko pomaga ona utrzymać smukłą sylwetkę. Dodatkowo w przeciwieństwie do cukru nie wykazano aby miała jakikolwiek niekorzystny wpływ na zdrowie, a jak mogli Państwo przeczytać w naszym poprzednim artykule cukier spożywany w nadmiarze zdecydowanie niekorzystnie wpływa na nasz organizm.

Autor: mgr Marta Wojda, dietetyk, zespół Akademii Zdrowego Przedszkolaka

Zobacz również: Cukier - biała śmierć

Polecamy: