Zwane nierzadko „superowocami", stają się coraz częściej stałym elementem naszej diety. Od ponad 2300 lat są stosowane w tradycyjnej medycynie chińskiej, jako ważny składnik terapeutyczny i leczniczy . Skoro można zauważyć zbiorową modę na jagody Goji, warto przyjrzeć się z bliska ich właściwościom i pozytywnym działaniu, ale również wspomnieć o zagrożeniach związanych ze stosowaniem tych owoców.

Tradycja Dalekiego Wschodu

Pierwsze zapisy, w których można znaleźć wzmianki o jagodach Goji pojawiły się ok. 2300 lat temu, w chińskim starożytnym kompendium wiedzy o rolnictwie i roślinach leczniczych - „Shénnóng Běn Cǎo Jīng”. Podobno pierwszy popularyzator tych jagód, przeżył ponad 200 lat, oczywiście dzięki spożywaniu tych owoców! Owoce te w medycynie chińskiej, stosowane były w terapii chorób serca, wątroby, nerek i płuc, a także jako naturalny środek wzmacniający mięśnie, kości i wzrok. W Europie jagody Goji zadebiutowały dopiero w XVII wieku.

Warto wspomnieć, że roślina, która wytwarza jagody, to kolcowój pospolity bądź tybetański- bliska krewniaczka wilczej jagody.

Skład Chemiczny

Jagody Goji są zaliczane do grupy „superowoców” (superfoods), ponieważ zawierają bogactwo składników odżywczych i pozytywnie oddziałują na wiele organów w naszym ciele.
W suszonych owocach goji wyróżniono:

- kompleks polisacharydowy, który zawiera m.in.: ramnozę, glukozę i galaktozę,
- 18 wolnych aminokwasów (w tym głównie prolina) oraz aminokwas niebiałkowy – tauryna,
-karotenoidy (stąd czerwono-pomarańczowa barwa owoców),
- związki polifenolowe, m.in.: kwercetyna, rutyna, kwas chlorogenowy, kwas kawowy,
- witaminy: B1, B2, B6, E, C,
- składniki mineralne: potas, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź, selen,
- kwasy tłuszczowe (np. linolowy, oleinowy, heksadekanowy, mirystynowy) oraz olejki eteryczne,
- włókno pokarmowe, kwasy organiczne (jabłkowy, cytrynowy, szikimowy oraz fumarowy).
Wartość energetyczna suszonych jagód goji wynosi 370 kcal w 100 gramach, natomiast IG jest równy 29 - są polecane w diecie osób z cukrzycą.

Właściwości i zastosowanie

Jagody Goji wykazują pozytywne oddziaływanie na organizm człowieka. Przypisuje się im działanie:
- przeciwmiażdżycowe i pozytywny wpływ na profil lipidowy (w badaniach wykazywano spadki LDL, cholesterolu całkowitego i TG),
- hipoglikemizujące (w tym również zwiększenie wychwytu glukozy z tkanek obwodowych i zmniejszenie insulinooporności),
- przeciwutleniające (zasługa głównie karotenoidów, flawonoidów i kompleksu polisacharydowego),
- przeciwnowotworowe (szczególnie dotyczące raka żołądka, szyjki macicy oraz jelita grubego) i immunostymulujące.

Ze względu na liczne prozdrowotne właściwości jagód Goji, mogą one mieć zastosowanie nie tylko w profilaktyce i terapii chorób cywilizacyjnych (cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, dyslipidemie, nowotwory), ale również jako ważny element, uzupełniający codzienną dietę w aktywne związki odżywcze - np. w postaci dodatku do jogurtów, koktajli, płatków zbożowych, placuszków czy smoothie).

Czy jagody goji są bezpieczne?

Wraz ze wzrostem popularności jagód, pojawiały się kontrowersje, dotyczące wysokiej zwartości toksycznego alkaloidu (atropiny) w tych owocach. Jednak, specjalistyczne badania nie potwierdziły takiej informacji. W literaturze znaleźć można rzadkie, ale udokumentowane przypadki wystąpienia reakcji alergicznych, objawiających się pokrzywką, świądem, dusznościami, brzękiem czy dysfagią. Niektóre badania dowodzą również, że jagody Goji mogą wywołać alergiczne reakcje krzyżowe z pomidorami lub brzoskwiniami.

Warto pamiętać, że udokumentowana została interakcja owoców kolcowoju z lekami przeciwzakrzepowymi – zwiększenie efektu leków i wzrost ryzyka krwotoków. Należy więc zastosować umiar i ostrożność przy stosowaniu tych leków i jednocześnie spożywaniu jagód.

Owoce goji są dobrym i smacznym rozwiązaniem, jako wartościowe uzupełnienie codziennej diety dla całej rodziny. Należy jednak pamiętać, by wybierać wyłącznie jagody z dobrego źródła (najlepiej ekologiczne) i nie przesadzać z ich ilością podczas dnia. W przypadku współwystępujących alergii (szczególnie na pomidory lub brzoskwinie) należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu tych jagód - najlepiej zaczać od bardzo małej ilości i obserwować alergika, bądź skonsultować się z lekarzem.

Pamiętajmy, że jagody Goji nie są jedynym odpowiednim produktem, który uzupełni nasza dietę w składniki odżywcze. Jest wiele innych, którymi spokojnie możemy zastąpić te owoce (a przy tym trochę zaoszczędzić) bądź po prostu stosować urozmaiconą, zdrową dietę, która nie narazi nas na niedobory.

Marta Maleczek, dietetyk i edukator żywieniowy, zespół Akademii Zdrowego Przedszkolaka